การเปลี่ยนแปลงของการมีประจำเดือน (Menstrual Irregularities) เป็นผลข้างเคียงที่พบได้บ่อยในผู้หญิงที่ใช้ anabolic steroids ซึ่งเป็นผลมาจากการที่สเตียรอยด์มีผลกระทบต่อระบบฮอร์โมนของร่างกาย โดยเฉพาะการทำงานของฮอร์โมนเพศหญิง เช่น เอสโตรเจน (Estrogen) และโปรเจสเตอโรน (Progesterone)
กลไกการเกิดการเปลี่ยนแปลงของการมีประจำเดือน
การเพิ่มขึ้นของฮอร์โมนแอนโดรเจน (Androgen): การใช้ anabolic steroids ที่มีฤทธิ์แอนโดรเจนสูง เช่น Testosterone, Trenbolone, หรือ Dianabol จะไปเพิ่มระดับฮอร์โมนแอนโดรเจนในร่างกาย ทำให้ระดับฮอร์โมนเพศหญิงลดลงและเกิดความไม่สมดุลในระบบฮอร์โมนที่ควบคุมรอบประจำเดือน
การยับยั้งการทำงานของระบบ Hypothalamic-Pituitary-Gonadal (HPG) Axis: ฮอร์โมนจากสเตียรอยด์จะส่งผลให้ระบบต่อมใต้สมองและไฮโปทาลามัสหยุดการผลิต Gonadotropin-Releasing Hormone (GnRH) ซึ่งทำให้การหลั่ง Luteinizing Hormone (LH) และ Follicle-Stimulating Hormone (FSH) ลดลง ส่งผลให้การผลิตเอสโตรเจนและโปรเจสเตอโรนลดลง ทำให้รอบประจำเดือนผิดปกติ
การรบกวนการตกไข่ (Ovulation): การเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนเหล่านี้ทำให้การตกไข่เกิดขึ้นไม่สม่ำเสมอหรือหยุดลงไปเลย ส่งผลให้รอบประจำเดือนขาดหายไปหรือมาไม่ตรงเวลา
รูปแบบของความผิดปกติของการมีประจำเดือนที่พบบ่อย
ประจำเดือนขาดหาย (Amenorrhea): การหยุดการมีประจำเดือนเป็นระยะเวลานาน หรือไม่มีประจำเดือนเลย ซึ่งเกิดจากการที่ระดับฮอร์โมนเพศหญิงลดลงอย่างมาก
ประจำเดือนมามากเกินไปหรือมาน้อยเกินไป (Menorrhagia หรือ Hypomenorrhea): ประจำเดือนที่มามากหรือน้อยกว่าปกติ ซึ่งเป็นผลมาจากความไม่สมดุลของฮอร์โมน
รอบประจำเดือนผิดปกติ (Irregular Menstrual Cycles): รอบประจำเดือนที่มาไม่สม่ำเสมอ มีช่วงเวลาที่สั้นลงหรือยาวขึ้นกว่าปกติ
การจัดการและป้องกันผลข้างเคียง
การเลือกใช้สเตียรอยด์ที่มีผลกระทบต่อแอนโดรเจนน้อย: หากจำเป็นต้องใช้ anabolic steroids ควรเลือกใช้ที่มีผลกระทบต่อฮอร์โมนเพศหญิงน้อยกว่า เช่น Anavar (Oxandrolone) หรือ Primobolan (Methenolone) เพื่อลดความเสี่ยงของการเกิดประจำเดือนผิดปกติ
การใช้ในปริมาณที่เหมาะสมและการหยุดพัก (Cycle Off): การใช้ในปริมาณต่ำและมีช่วงเวลาพักจากการใช้ (Off-Cycle) จะช่วยให้ระบบฮอร์โมนมีเวลาฟื้นตัวและลดผลกระทบต่อรอบประจำเดือน
การใช้ยาฮอร์โมนทดแทน: ในบางกรณี แพทย์อาจแนะนำให้ใช้ฮอร์โมนทดแทน เช่น ยาคุมกำเนิด เพื่อปรับระดับฮอร์โมนเพศหญิงให้กลับมาเป็นปกติ
การปรึกษาแพทย์และตรวจสุขภาพอย่างสม่ำเสมอ: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ anabolic steroids และตรวจสอบความผิดปกติของระบบฮอร์โมนอย่างสม่ำเสมอ
