Gynecomastia (หรือ Gynocomastia) คือภาวะที่เนื้อเยื่อเต้านมในผู้ชายขยายใหญ่ขึ้นผิดปกติ โดยมีสาเหตุหลักจากความไม่สมดุลของฮอร์โมนเอสโตรเจน (ฮอร์โมนเพศหญิง) และเทสโทสเตอโรน (ฮอร์โมนเพศชาย) ซึ่งเป็นหนึ่งในผลข้างเคียงที่พบบ่อยของการใช้สเตียรอยด์โดยเฉพาะหากไม่ได้ควบคุมการใช้อย่างเหมาะสม
อาการของ Gynecomastia
- เนื้อเยื่อเต้านมขยายขึ้นและอาจรู้สึกเจ็บหรืออ่อนโยน
- ขนาดเต้านมอาจไม่สมมาตร อาจเกิดขึ้นข้างเดียวหรือทั้งสองข้าง
- บางครั้งอาจรู้สึกว่ามี “ก้อน” ใต้หัวนม
สาเหตุของ Gynecomastia จากสเตียรอยด์
เมื่อใช้สเตียรอยด์ในปริมาณสูงหรือนานเกินไป ร่างกายอาจเปลี่ยนสเตียรอยด์ให้กลายเป็นเอสโตรเจน ซึ่งเป็นกระบวนการที่เรียกว่า Aromatization ทำให้ระดับเอสโตรเจนในร่างกายสูงขึ้น ส่งผลให้เกิดการสะสมเนื้อเยื่อในบริเวณเต้านม
จากภาพจะเห็นถึงกระบวนการ Aromatization ว่าที่มาที่ไปเป็นยังไง
Testosteron>>เอนไซม์ Aromatese>>Estrogen>>ER(Estrogen Receptor)
กระบวนการนี้เรียกรวมๆว่า ” Aromatization “
การป้องกันและการรักษา
- การใช้สารต้าน Aromatase Inhibitors (AIs): เพื่อช่วยลดการเปลี่ยนแปลงสเตียรอยด์ไปเป็นเอสโตรเจน ยาที่นิยมใช้เช่น Arimidex หรือ Aromasin
- การใช้ Selective Estrogen Receptor Modulators (SERMs): เช่น Tamoxifen ซึ่งช่วยป้องกันไม่ให้เอสโตรเจนกระตุ้นเนื้อเยื่อเต้านม
- การลดหรือหยุดการใช้สเตียรอยด์: โดยการลดปริมาณหรือหยุดใช้อาจช่วยลดอาการ
- การผ่าตัด: ในกรณีที่มีเนื้อเยื่อขยายมากและไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยา อาจต้องพิจารณาการผ่าตัดเพื่อลดขนาดเต้านม
